Yayınlanma tarihi:

SPOR FEDERASYONU YÖNETİCİSİNİN SUÇU BİLDİRMEME SUÇU

            Spor federasyonlarında yetkili kişi ve kurullar, spor alanlarında vuku bulan bir kısım eylemlerden dolayı bunları yetkili makamlara bildirmemeleri sebebiyle 5237 sayılı TCK’nın “Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi” başlıklı 279. maddesine göre ceza görebilirler.

Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi

Madde 279- (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

            Bir spor federasyonunun haberdar olduğu bir eylemin kamu adına soruşturma ve kovuşturma gerektirip gerektirmediği ile spor federasyonu görevlilerinin TCK anlamında kamu görevlisi olup olmadıkları ayrı ayrı değerlendirilecektir.

1. Spor Alanlarındaki Bazı Eylemlerin Resen Soruşturulması Gerektiği

Bilindiği üzere, zaman zaman spor sahalarımızda sporcular gerek birbirlerine karşı gerekse spor faaliyetinin düzenlenmesinde yer alan görevlilere karşı, birtakım hukuka aykırı eylemlerde bulunmaktadırlar.[1] Bir spor müsabakasında ceza hukuku anlamında suç olarak tanımlanabilecek türden eylemleri sınırlayamayacak olsak da umumiyetle işlenen iki tanesi üzerinden konuyu ele almakta fayda vardır. Zira bu yazıda eylemin niteliği önem taşımamaktadır. Bu iki suç hakaret ve kasten yaralamadır.

            Hakaret suçu soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı bir suç olmakla birlikte kamu görevlisine karşı işlendiğinde resen soruşturulan bir suçtur.

Madde 131- (1) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.

Keza kasten yaralama suçu esas itibarıyla şikayete bağlı olmasa da, çoğunlukla işlenen türü olan basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek şekilde yaralama suçunun takibi şikayete bağlıdır. Fakat, kamu görevlisine karşı işlenen kasten yaralama suçu, basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek nitelikte olsa dahi, resen soruşturulur.

            Kasten yaralama

            Madde 86-

…

            (3) Kasten yaralama suçunun;

…

            c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,

                …

            İşlenmesi halinde, şikâyet aranmaksızın, verilecek ceza yarı oranında … artırılır.

Peki spor müsabakalarında görev yapan hakemler, gözlemciler, temsilciler ve diğer görevliler kamu görevlisi midir ki onlara karşı işlenen bu suçlar resen soruşturulsun?

2. Spor Müsabakalarındaki Görevlilerin TCK Anlamında Kamu Görevlisi Olduğu

3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanununun 18 Mart 1989 tarihinde yürürlüğe giren Ek-1 maddesi şu şekildedir:

Ek Madde 1 – Kamu hizmeti olarak yapılan gençlik ve spor organizasyonlarında görevlendirilen geçici görevliler, o organizasyonla ilgili görevlerini fiili olarak yürüttükleri süre içinde veya bu görevi ile ilgili ilişkileri sırasında kamu görevlisi sayılır. Ceza kanunlarının uygulanması bakımından, bunların işledikleri suçlarla, bunlara karşı işlenen suçlarda Devlet memurlarına ilişkin hükümler uygulanır.

            Yani yukarıda sorulan sorunun yanıtı olarak; evet, spor karşılaşmasındaki görevleri esnasında kamu görevlisidirler. 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunun 20 nci maddesi de bu kuralı tekrarlamaktadır:

MADDE 20 – (1) Spor müsabakalarında görev yapan hakem, gözlemci, saha komiseri ve temsilciler bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlisi sayılır.

            Özetle 35 yıldır, TCK’nın 6 ncı maddesindeki kamu görevlisi deyimini veya mülga 765 sayılı kanunun ilgili maddelerini yorumlamaya ihtiyaç olmaksızın, müsabaka hakemine hakaret edilmesi veya kasten yaralanması hakemin şikayet etmesine gerek bulunmadan yetkili makamlarca resen soruşturulması gereken bir suçtur.

3. Ayrıca Spor Alanlarındaki Her Türlü Yaralama Suçunun da Resen Soruşturulacağı

Buna ek olarak spor müsabakalarında işlenen kasten yaralama suçu da, mağdurun kamu görevlisi olup olmadığına veya basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek nitelikte olup olmadığına bakılmaksızın, takibi şikayete bağlı olmayan suçlardandır. Bunu da yine 6222 sayılı kanunun 17 nci maddesi bize bildirmektedir:

MADDE 17 – (1) Spor alanlarında kasten yaralama suçunun … işlenmesi halinde şikayet şartı aranmaksızın 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili maddelerine göre verilecek ceza yarı oranında artırılır…

            Suçtan zarar gören kişilerin ceza hukuku anlamında kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlisi olduklarını ve bu suçlarda şikayetleri aranmayacağını ortaya koyduktan sonra şimdi gelelim şu soruya: Spor federasyonlarının yetkilileri, TCK m.279 anlamında, haberdar oldukları suçları yetkili makamlara bildirme yükümlülükleri olan ve bildirmezlerse ceza tehdidi altında bulunan “kamu görevlileri” midirler?

4. Spor Federasyonları Yetkililerinin TCK Anlamında Kamu Görevlisi Olduğu

            Bu soruya cevap vermek için, 12 Nisan 2011 tarihinden önce ceza muhakemesi hukuku anlamında bir kısım değerlendirme ve mülahazalara gerek duyabilirdik. Fakat bu tarihte yürürlüğe giren ve 3289 sayılı kanunun Ek-9 uncu maddesini değiştiren 6215 sayılı kanun sonrasında bu gereği duymuyoruz:

Ek Madde 9 – …Federasyon faaliyetlerinde görevli bulunanlar, görevleriyle ilgili olarak işlemiş
oldukları suçlar bakımından kamu görevlisi sayılır.

            Bu maddeyi ilga eden 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanununun 42/5 maddesi ise şu şekildedir:

MADDE 42- 

…

(5)  Federasyon faaliyetlerinde görevli bulunanlar, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından kamu görevlisi sayılır.

5. Suçun Mağduru Olan Hakemler de Kamu Görevlisi Sayıldığı Halde Onların Bildirme Yükümlülüğü Yok mu?

            Elbette yukarıda anılan 3289 sayılı kanunun Ek-1 maddesi uyarınca görevleri ile ilgili işlemiş oldukları suçlarda hakemler de kamu görevlisi sayıldıklarından onların da kendilerine karşı işlenen suçu bildirme yükümlülükleri vardır.[2] Fakat Yargıtay, astın müşahade ettiği suçu üste bildirmesinin yeterli olduğu görüşünde[3] bulunduğundan, kendisine karşı işlenen suçu maç raporunda federasyona bildiren hakemin suçu bildirme yükümlülüğünü yerine getirdiğini söyleyebiliriz.

Sonuç

            Sonuç olarak, spor federasyonlarının ister amatör ister profesyonel tüm müsabakalardaki resen soruşturulması gereken basit yaralama veya müsabaka görevlilerine karşı hakaret suçlarını bu suçları soruşturmakla yetkili makamlara bildirmeleri gerekmektedir. Aksi davranışları TCK m.279 anlamında suç teşkil edecektir. Kamu görevlisinin suçu bildirmeme suçunda zamanaşımı TCK m.66’ya göre sekiz yıldır. Ayrıca spor federasyonu yetkililerinin suçu bildirme görevleri idari değil adli bir görev olduğundan kendilerine karşı suçu bildirmediklerinden dolayı yapılacak soruşturma 4483 sayılı kanun kapsamında izne tâbi olmayacaktır.[4]